طبق آییننامه مربوط به بستر و حریم رودخانهها، انهار و مسیلهای مصوب سال 1379، کشت موقت در آن قسمت از رودخانه، نهر و مسیل که برای بهرهبرداری آب مزاحمتی ایجاد ننماید، با موافقت شرکت آب منطقهای به صورت اجاره و رعایت اولویت برای مجاوران بلامانع اعلام شده و اجازه کشت موقّت در حریم رودخانهها و عدم غرس نهال ودرخت صادر شده است. در مناطق پرباران که دارای رودخانههای دائمی هستند، استفاده از حاشیه رودخانه (حریم) به عنوان زمین کشاورزی و ایجاد کشت موقت، به صورت رایج صورت میگیرد؛ بطوریکه اقتصاد و معیشت کشاورزان در جوار رودخانهها از همین طریق تامین میشود. آبیاری این محصولات عمدتاً از طریق حقابه رودخانه و یا به صورت دیم انجام میشود. اما در مناطق خشک و کویری نظیر استان یزد که دارای مسیلها و رودخانههای فصلی است؛ آبیاری کشتهای حاشیه رودخانهها عمدتاً توسط منابع آب زیرزمینی آن منطقه صورت میگیرد؛ بطوریکه کشت و کارهای موقتی و مجاز در حریم رودخانهها ممکن است سبب افزایش برداشت از سفرههای زیرزمینی شده و بحران آبی استان را تشدید نماید. بنابراین به نظر میرسد که ساماندهی و نحوه مدیریت حریم رودخانهها از نظر اجازه کشت زراعت سطحی برای مجاوران، میتواند هم تاثیر منفی و هم تاثیر مثبت بر حکمرانی منابع آب کشاورزی داشته باشد. بعبارتی دیگر، چنانچه کشتهای مذکور از حقابههای سطحی و یا از بارندگی استفاده نمایند، میتواند موجب تاثیر مثبت بر حفاظت خاک، سلامت آب و هوا و محیطزیست رودخانه و حتی تغذیه سفرههای زیرزمینی داشته باشد و بدین ترتیب، موارد مد نظر قانونگذار در آییننامههای مربوط به مدیریت و ساماندهی حریم رودخانهها نیز تامین خواهد شد. در غیر اینصورت کشت و کار در اراضی مجاور رودخانهها و آبیاری با منابع زیرزمینی، هم موجب توسعه کشت و هم موجب افزایش فشار وارده بر منابع زیرزمینی خواهد گردید. بنابراین، موضوع حکمرانی آب در اراضی کشاورزی واقع در حریم رودخانهها ابعاد متفاوت و گستردهای داشته که بایستی توجه ویژهای به آنها بشود. در مجموع، با در نظر گرفتن عواملی نظیر تغییرات آب و هوایی، تغییر رژیم بارشها و وقوع سیلابهای خسارتبار در مناطق خشک و نیمهخشک نظیر استان یزد و وجود بحران منابع آب زیرزمینی، ایجاد کشت و کار در حریم کمّی رودخانهها در صورت استفاده از سایر منابع آبی منطقه توصیه نشده و عملاً به منزله توسعه کشت و افزیش تقاضا برای تامین آب قلمداد خواهد گردید.
دستهبندی: | نشریه الکترونیکی اسفندماه 1403 ( شماره 37) |
شماره مجله: | شماره 37 |
این صفحه را به اشتراک بگذارید
به این مجله امتیاز بدهید