تغییرات سریع و گسترده جهانی، ضرورت مدیریت بهینه منابع و تصمیم گیری های هوشمندانه در دوران فعلی را دو چندان نموده است. از جمله این موارد موضوع آب و چالش های مرتبط با آن می باشد. در این میان چالش های مالی ناشی از تعرض به خطوط انتقال آب شامل ابعاد مختلفی است که در زیر به مهمترین آن ها اشاره می‌شود:

۱. خسارت مستقیم به زیرساخت‌ها

   - تعرض به خطوط انتقال آب و ایستگاه‌های پمپاژ منجر به تخریب تجهیزات حیاتی مانند تابلوهای برق، الکتروموتورها، دیزل ژنراتورها و اتاق‌های نگهبانی شده است. برآورد خسارت این تعرضها تا ۱۸۰ میلیارد تومان اعلام شده است .

   - آسیب‌های واردشده به خط لوله، نیاز به تعمیرات فوری و جایگزینی تجهیزات دارد که زمانبر (۷ تا ۱۰ روز) و پرهزینه است .

۲. هزینه‌های اضطراری و جایگزینی آب

   - قطع آب انتقالی به یزد، استان را با کمبود شدید آب شرب مواجه کرده و دولت را مجبور به استفاده از تانکرهای سیار آبرسانی کرده است. این روش نه تنها هزینه‌بر است، بلکه در ایام پرتقاضایی مانند پایان ماه رمضان و تعطیلات عید فطر، منابع آن به سرعت تخلیه می‌شود .

   - تعطیلی دو روزه ادارات، مدارس و دانشگاه‌های یزد به دلیل قطعی آب، هزینه‌های اقتصادی غیرمستقیم ناشی از اختلال در فعالیت‌های روزمره را افزایش داده است .

۳. تأثیر بر اقتصاد محلی و صنایع

   - استان یزد ۵۰ درصد آب شرب خود را از این خط لوله تأمین می‌کند و قطعی آن نه تنها زندگی روزمره، بلکه فعالیت صنایع را مختل می‌کند. برخی گزارش‌ها حاکی از استفاده آب چاه های کشاورزی و صنعت برای مصارف شرب است که این موضوع خود باعث تشدید تنش‌ها و هزینه‌های ناشی از تعارضات می‌شود .

۴. هزینه‌های بلندمدت مدیریت منابع آب

   - طرح‌های انتقال آب بین‌حوزه‌ای بدون ارزیابی دقیق اقتصادی و محیط‌زیستی، ممکن است به تخریب اکوسیستم و کاهش کیفیت آب در مسیر انتقال بیانجامد. این مسئله هزینه‌های اضافی برای بازسازی محیط‌زیست و تأمین آب با کیفیت قابل قبول ایجاد می‌کند .

۵. هزینه‌های امنیتی و حقوقی

   - تعرض‌های مکرر به خطوط انتقال آب (بیش از ۵۰ مورد) نیازمند افزایش حضور نیروهای امنیتی و نظارتی است که این امر بودجه اضافی برای دولت به همراه دارد .

   - پیگیری حقوقی این تعرض‌ها و جبران خسارات از طریق مراجع قضایی نیز هزینه‌های قانونی و زمانی قابل توجهی ایجاد می‌کند .

جمع‌بندی  

چالش‌های مالی ناشی از تعرض به خطوط انتقال آب تنها محدود به خسارات فوری نیست، بلکه شامل هزینه‌های بلندمدت مدیریت منابع آب، جبران خسارات محیط‌زیستی، و حل تعارضات اجتماعی-اقتصادی بین استان‌ها نیز می‌شود. برای کاهش این چالش‌ها، ضروری است راهکارهایی مانند تدوین سناریوهای مشارکتی، نظارت آنی بر بهینه سازی مصرف صنایع، استفاده از فناوری‌های نوین آب‌شیرین‌کن، تعیین حقابه‌های شفاف و ... در اولویت قرار گیرد .

سعید مطهری (رئیس گروه حسابرسی داخلی)